De zaak in het kort
De rechtbank Midden-Nederland heeft op 21 januari 2025 een beschikking afgegeven in een geschil over de uitvoering van testamentaire lasten. In deze zaak hebben het Koningin Wilhelmina Fonds voor de Nederlandse Kankerbestrijding (KWF) en de Vereniging Rembrandt een verzoek ingediend om te verklaren dat zij niet gebonden zijn aan bepaalde dringende verzoeken en lasten in het testament van een erflaatster. De erflaatster had in haar testament bepaald dat een aan Stichting Dioraphte gelegateerd appartement in Zwitserland gedurende vijftig jaar niet verkocht mocht worden en dat de opbrengsten uit de exploitatie daarvan moesten worden gebruikt voor natuur- en dierenbescherming in Nederland. Dioraphte verwierp echter het legaat, waardoor het appartement en de lasten bij KWF en Rembrandt terechtkwamen. De rechtbank besloot dat de erfgenamen niet gebonden waren aan de dringende verzoeken van de erflaatster en bepaalde dat de lasten om het appartement niet te vervreemden onder bepaalde voorwaarden voor niet-geschreven gehouden werden.
Het verloop van het proces en de feiten
De erflaatster, die in 2010 overleed, had in haar testament van 8 november 2007 en een aanvullend testament van 17 november 2008, specifieke bepalingen opgenomen over de verdeling van haar nalatenschap. Een van de bepalingen betrof een legaat aan Stichting Dioraphte van een appartement in Zwitserland, met de last om het niet te vervreemden gedurende vijftig jaar en om de opbrengsten van de exploitatie te gebruiken voor natuur- en dierenbescherming in Nederland. Na de verwerping van het legaat door Dioraphte, kwamen het appartement en de bijbehorende lasten bij KWF en Rembrandt terecht.
De procedure begon met een verzoekschrift van KWF en Rembrandt, gevolgd door een mondelinge behandeling op 19 december 2024. Tijdens de zitting verscheen mr. Wiersema, de voormalige executeur van de nalatenschap, en vertegenwoordigers van KWF en Rembrandt. De erflaatster had ook in haar testament bepaald dat het appartement nooit aan bepaalde individuen of hun familieleden tot de zesde graad mocht worden verkocht.
KWF en Rembrandt betoogden dat de lasten niet uitvoerbaar waren omdat het appartement in slechte staat verkeerde en aanzienlijke onderhouds- en renovatiekosten vereiste, waardoor verhuur financieel onrendabel was. Bovendien strookte de verplichting om de opbrengsten te gebruiken voor natuur- en dierenbescherming niet met hun statutaire doelstellingen.
De beslissing van de rechtbank
De rechtbank oordeelde dat KWF en Rembrandt niet gebonden waren aan het dringende verzoek van de erflaatster om het appartement vijftig jaar niet te vervreemden. De rechtbank verklaarde voor recht dat deze last voor niet-geschreven gehouden moest worden, zodat KWF en Rembrandt gerechtigd en bevoegd waren om het appartement te verkopen. Deze beslissing was gebaseerd op artikel 4:45 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek, dat bepaalt dat een last die de strekking heeft de bevoegdheid tot vervreemding uit te sluiten, voor niet-geschreven wordt gehouden.
De rechtbank wees echter het verzoek af om de last om de exploitatieopbrengsten voor natuur- en dierenbescherming te gebruiken, op te heffen. De rechtbank overwoog dat deze last niet objectief onmogelijk was en dat de statutaire beperkingen van KWF en Rembrandt niet relevant waren voor de vraag of de last kon worden vervuld. De rechtbank benadrukte dat de beoordeling van de objectieve onmogelijkheid naar het moment van overlijden van de erflaatster moest worden gedaan.
Samenvattend werd KWF en Rembrandt toegestaan om het appartement te verkopen, maar zij bleven verplicht om eventuele exploitatieopbrengsten aan te wenden voor natuur- en dierenbescherming, voor zover mogelijk in lijn met de intenties van de erflaatster. De beschikking werd uitvoerbaar bij voorraad verklaard. Eventuele toekomstige huurinkomsten moesten, zo werd gesuggereerd, worden aangewend voor de oorspronkelijke doeleinden die de erflaatster had voorgeschreven. De rechtbank gaf KWF en Rembrandt de vrijheid om het appartement te verkopen, maar wees hun verzoek af om de last van de erflaatster volledig op te heffen. De belangen van de erflaatster om de opbrengsten voor natuur- en dierenbescherming te gebruiken, werden door de rechtbank erkend, ondanks de praktische uitdagingen waarmee de erfgenamen werden geconfronteerd.
Lees de originele uitspraak hier.
Disclaimer: Deze samenvatting is automatisch gegenereerd en kan daardoor fouten bevatten.
Raadpleeg altijd de originele uitspraak.
